Хөх мэдрэхүй

Ж.Оргил. Манай бүлгэмийн гишүүн. Бидний Том гэж дууддаг... Тэр нөхөрт хуримаа хийж буйд нь баяр хүргэж, мэндчилгээ дэвшүүлэх санаатай шүлгийг нь хайгаад интернэт ухаж явтал ийм нэг ярилцлага өгсөн нь олдлоо. Мань эр олон ангит кино бичээд, хэсэгтээ бидэндээ олддоггүй. Тэр тухай нь энд дэлгэрэнгүй тоочвол дараа нь толгой руугаа тоншуулах хэрэг гарна байх гэж айгаад, зүгээр л ярилцлагыг нь оруулчихъя.

Эх сурвалж нь http://www.mminfo.mn/.

МҮОНТ-ээр гарч буй “Амьдралд тавтай морил” олон ангит киноны зохиолч Ж.Оргилтой ярилцлаа.

-Кино зохиол бичих санал хэрхэн ирэв. Уг нь энэ киноны зохиолыг Ц.Наранханд гэдэг бүсгүй бичиж байсан санагдах юм?
-МҮОНТ-ийн удирдах зөвлөлийн дарга Х.Чилаажав санал тавьсан. Ийм киноны зохиолыг бичих үү, урьдны зохиолч нь бичих боломжгүй болчихлоо гэсэн. Тэгэхээр нь киноны продюсер руу утасдаж, зохиол бичих саналтай байгаагаа хэлсэн юм. Гэтэл “ганц хүсч байсан хүн маань байна” гээд л зөвшөөрсөн. Тэгж л кино зохиол бичих ажилдаа орсондоо.
-Хүний бичиж байсан зохиолын суурин дээрээс цааш нь үргэлжлүүлнэ гэдэг амар биш шүү?
-Амар биш байсан нь үнэн. Үнэнээ хэлэхэд өмнөх ангиудыг үзээгүй байсан. Тийм байж 37 дахь ангиас нь эхлээд шууд зохиолоо бичнэ гэдэг үнэхээр хэцүү байлаа. Гэхдээ энэ кино нэг том үйл явдлыг харуулсан биш, нэг сужет ихдээ л гурван анги дамнаж гарч байсан болохоор түрүүчийн ангиудыг төдийлөн нарийн мэдэх шаардлагагүй байсан. Гэхдээ л мэдээж мэдэх нь чухал. Сүүлд нь нөхөж үзсэн.
-Зохиолын чиг шугам гэж нэг зүйл бий. Энэ талаар найруулагчтайгаа зөвлөлдөнө биз?
-Яг өөрийнхөө санаагаар бичээгүй. Найруулагчтайгаа зөвлөнө. Мөн жүжигчин Мөөжигтэй хамтарч бичиж байлаа. Энэ киноны зохиол эхний ангиудын зураг авалтдаа гүйцэгдэх шахаж байсан. Түүнээс гадна ийм олон ангитай кинонд хөнгөн инээдэм оруулж өгөх учраас ганцаараа бичнэ гэдэг амаргүй байсан. Тэр болгонд жүжигчинтэйгээ хамтарч, санаа оноогоо гаргаж бичсэн.
-Тэр дундаа сүүлийн ангиудад олон сонирхолтой үйл явдал гарч байгаа. Тэр сонирхолтой үйл явдлуудын санаа зохиолчоос гарч байгаа нь мэдээж?
-Мэдээж киноны зохиолч гэдэг утгаараа би олон сонирхолтой санаа гаргасан. Гэхдээ л хоёулаа хамтарч ярилцаж байгаад л гаргадаг. Өглөө эрт уулзаад, өдөржин зохиолын санаагаа ярилцана. Нэг өдөр бүр есөн ангийн зохиол бичиж байлаа. Түүний дараагаас л санаа олдож өгөхгүй тэвдүүлдэг юм билээ. Нэлээд тэвдсэн шүү. Сүүлдээ шинэ дүр оруулж ирэх зэргээр л амилуулж байлаа. Тэр дундаа жүжигчид өөрсдөө зохиол дээр идэвхтэй оролцсон. Жүжигчин Э.Ууганбаяр гэхэд өөрийнхөө тухай өгүүлэх ангиуд дээр зохиолоо илүү гоё болгох гэж их хичээж байсан. Бүр дөрвөн ангийн зохиол хүртэл бичиж байсан. Энэ мэтээр олны хүчээр л зохиол амилж байлаа.
-Болдоо дуучин болдог. Гэнэтхэн л дуучин болж байгаа нь сонирхолтой мөртлөө нэг талаараа хиймэл ч юм шиг санагдаад байгаа юм?
-Бид ярилцаж байгаад өвөрмөц юм олъё гэж ярилцсан. Өвөрмөц гээд киноны үндсэн чиг шугамаас хазайж, эрс тэс санаа оруулах хэцүү. Тэгж тэгж дуучин болгоё гэдэг санааг олсон юм. Гэхдээ өвөрмөц байдлаар шүү. Бүх шат дамжлагыг дамжаад, хөгжөөд дуучин болж байгаа биш, гэнэтхэн алга урвуулсан юм шиг л өөрчлөгдөөд дуучин болгох санаа. Тэгж л дуучин болгосон. Тэгээд л дараа нь “Би чамайг хайсаар байна” дууг жүжигчин Х.Манлайбаатар өөрөө дуулсан. Энэ нь ч кинондоо зохицож өгсөн байх.
-Өөрийг тань шүлэг, яруу найргийн чиглэлээр уран бүтээл туурвидаг гэдгээр нь мэдэх юм байна. Харин гэнэт л үргэлжилсэн, тэр дундаа олон ангит киноны зохиол бичнэ гэдэг амаргүй даваа шүү?
-Би өмнө нь кино зохиол бичиж байгаагүй. Харин киног насаараа л үзсэн. Миний сонирхлын нэг болохоор. Гэхдээ кино үзэх, зохиол бичих хоёр чинь мэдээж өөр. Анх удаагаа зохиол бичиж байгаа болохоор кадр, монолог гэж юу байдгыг мэдэхгүй л байлаа. Эхнээсээ л жүжигчдээсээ асууж байгаа юм чинь. Тэгж л кино зохиолын тал дээр бага зэрэг дөр сууж байна. Тэгээд ч хамтын бүтээл, зохиол байсан болохоор тэр хүмүүсээс суралцах зүйл их байлаа. Ерөнхийдөө киноны зохиолыг Ж.Оргил, Ө.Мөнх-Эрдэнэ нар бичсэн гэвэл онох байх.
-Одоо өөр кино зохиолын захиалга ирж байна уу?
-Одоохондоо захиалга ирсэн юм алга. Харин өөрөө болон зарим нэг хүний хүсэлтээр бичиж байгаа зохиол бий. Гэхдээ бүрэн хэмжээний кино зохиол. Би олон ангит киноны захиалга ирсэн ч бичмээргүй санагдаад байгаа. Дуусдаггүй, хэцүүү юм билээ.
-Кино дуусах дөхөж байна. Хамгийн сүүлчийн анги дээр энэ бүх ангиудыг нэгтгэсэн нэг санаа гарч байгаа юу?
-Энэ кино чинь бүхэллэг санаагүй. Анги бүр дээр л өөр өөр санаа, хөнгөн инээдийг гаргаж байгаа шүү дээ. Тэгээд ч манай кино бухимдлаар дүүрэн энэ нийгэмд хүмүүст бага ч гэсэн энерги өгч, тархийг нь амраах зорилготой. Тийм болохоор сүүлийн анги дээр зангидах гэж хичээгээд байх шаардлагагүй. Хамгийн төгсгөлийн анги дээр бүх хүн аз жаргалтай болоод л төгсөнө. Зарим нь од болно, зарим нь орон байртай болно. Нөгөө хэсэг нь зүгээр л хар ажлаа хийгээд л. Гэхдээ л аз жаргалтай.

П.Нанзад